วิธีชงมัทฉะแบบญี่ปุ่นดั้งเดิม Usucha และ Koicha

มัทฉะ (Matcha) ไม่ใช่แค่เครื่องดื่มธรรมดา แต่เป็นศิลปะแห่งการดื่มชาที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมญี่ปุ่นมายาวนานกว่า 800 ปี โดยเฉพาะในพิธีชงชาญี่ปุ่น (茶道 – ซะโด) ที่ถือว่าการชงมัทฉะต้องใช้ความละเอียดอ่อนและพิถีพิถันในทุกขั้นตอน

วันนี้เราจะพาคุณไปรู้จักกับสองรูปแบบหลักของการชงมัทฉะแบบดั้งเดิมคือ Usucha และ Koicha พร้อมวิธีทำที่สามารถฝึกตามได้ที่บ้าน เพื่อให้คุณได้สัมผัสเสน่ห์แท้ๆ ของชาเขียวญี่ปุ่นค่ะ

หัวข้อ

มัทฉะแบบ Usucha และ Koicha คืออะไร?

Usucha (薄茶) – มัทฉะบาง

ชงด้วยผงมัทฉะในปริมาณน้อยกว่าน้ำ
เนื้อชาจะบางเบา มีฟองละเอียด
ดื่มง่าย สดชื่น
นิยมเสิร์ฟทั่วไปทั้งในพิธีชงชาและร้านคาเฟ่

Koicha (濃茶) – มัทฉะข้น

ชงด้วยผงมัทฉะในปริมาณมาก แต่น้ำใช้น้อย
เนื้อข้นหนืด ไม่มีฟอง
รสชาติหนักแน่น ละมุน ลึกซึ้ง
ใช้เฉพาะมัทฉะเกรดพิธีชงชา (Ceremonial Grade) เท่านั้น

สรุปง่ายๆ

อยากได้รสเบา สดชื่น ➔ เลือก Usucha
อยากสัมผัสรสชาติเต็มๆ เข้มข้น ➔ ลอง Koicha

อุปกรณ์ที่ต้องมีสำหรับชงมัทฉะแบบญี่ปุ่น

ชามชงชา (Chawan)
ไม้ตีมัทฉะ (Chasen)
ช้อนตักผงมัทฉะ (Chashaku) หรือช้อนชาเล็ก
กระชอนร่อนผงชา (ถ้ามี จะช่วยให้เนื้อเนียน)
น้ำร้อน (อุณหภูมิ 70-80°C)

Tip: อุณหภูมิน้ำที่พอดี คือหัวใจสำคัญ อย่าใช้น้ำเดือด เพราะจะทำให้รสชาติขมค่ะ!

วิธีชงมัทฉะแบบ Usucha (มัทฉะบาง)

วัตถุดิบ

ผงมัทฉะ 1-2 กรัม (ประมาณ 1 ช้อนชา)
น้ำร้อน 60-70 มิลลิลิตร

ขั้นตอนการชง

อุ่นชามชงชา : เทน้ำร้อนลงในชามเพื่ออุ่น แล้วเทน้ำออก เช็ดให้แห้ง
ร่อนผงมัทฉะ : ผ่านกระชอนเล็ก เพื่อให้ผงชาเนียนละเอียดยิ่งขึ้น
ตักผงมัทฉะ : ใส่ผงมัทฉะลงในชาม
เติมน้ำร้อน : เทน้ำร้อนลงอย่างนุ่มนวล
ตีชา : ใช้ Chasen ตีเป็นรูปตัว “W” หรือ “M” เร็วๆ และเบาๆ เพื่อให้เกิดฟองละเอียดเต็มหน้า
เสิร์ฟทันที : ดื่มขณะร้อนเพื่อรสชาติที่ดีที่สุด

เคล็ดลับ

อย่ากด Chasen ลงแรงเกินไป
ฟองควรนุ่ม ละเอียด ฟูสวย ไม่หยาบ

วิธีชงมัทฉะแบบ Koicha (มัทฉะข้น)

วัตถุดิบ

ผงมัทฉะ 3–4 กรัม (ประมาณ 2 ช้อนชา)
น้ำร้อน 30–40 มิลลิลิตร

ขั้นตอนการชง

อุ่นชามชงชา: เช่นเดียวกับ Usucha
ร่อนผงมัทฉะ: เพื่อให้ได้เนื้อเนียนละเอียด
ตักผงมัทฉะ: ใส่ผงมัทฉะมากกว่าปกติ
เติมน้ำร้อน: เติมน้ำร้อนน้อยๆ พอให้ผสมได้
คนช้าๆ: ใช้ Chasen คนวนช้าๆ เป็นรูปวงกลม ไม่ตีแรง เพราะ Koicha ไม่ต้องการฟอง
เสิร์ฟทันที: ดื่มช้าๆ เพื่อสัมผัสรสชาติที่ลึกซึ้ง

เคล็ดลับ:

Koicha ต้องใช้มัทฉะเกรดสูงจริงๆ เพื่อให้ได้รสชาติหวานนุ่ม ไม่ขม
คนช้าๆ เบาๆ เพื่อให้เนื้อข้นเนียนสวย

ความแตกต่างระหว่าง Usucha และ Koicha

คุณสมบัติ	Usucha (มัทฉะบาง)	Koicha (มัทฉะข้น)
ปริมาณผงชา	1–2 กรัม	3–4 กรัม
ปริมาณน้ำ	60–70 มล.	30–40 มล.
เนื้อสัมผัส	ฟองนุ่ม เนื้อบางเบา	เนื้อข้นหนืด ไม่มีฟอง
รสชาติ	สดชื่น เบา	เข้มข้น ละมุน ลึกซึ้ง
ความนิยม	ชงทั่วไป	ใช้ในพิธีชงชาพิเศษ

สรุป

การชงมัทฉะ ไม่ได้มีแค่การเทน้ำร้อนแล้วคนๆ เท่านั้น แต่เป็นการใส่ใจในรายละเอียดเพื่อดึงรสชาติและกลิ่นหอมออกมาอย่างดีที่สุด ไม่ว่าจะเป็นการชงแบบ Usucha ที่เบา สดชื่น หรือแบบ Koicha ที่เข้มข้น หนืดนุ่ม

ถ้าอยากเริ่มต้นง่ายๆ ลองชง Usucha ดื่มเองที่บ้านก่อน แล้วค่อยๆ ฝึกต่อยอดไปสู่ Koicha เพื่อสัมผัสเสน่ห์ของมัทฉะในแบบต้นตำรับแท้ๆ แบบญี่ปุ่นค่ะ